Σχέδιο νόμου για τον εξορθολογισμό και την βελτίωση στην απονομή της Πολιτικής Δικαιοσύνης

Προς συζήτηση κατατέθηκε πρόσφατα το σχέδιο νόμου για τον εξορθολογισμό και την βελτίωση στην απονομή της Πολιτικής Δικαιοσύνης, με το οποίο τροποιείται σημαντικά σειρά άρθρων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Γράψτε τα σχόλια σας και την άποψη σας επί του σχεδίου νόμου, ώστε εν συνεχεία να αποσταλούν αρμοδίως στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ακουλουθούν:

1) Σημείωμα ενημερωτικό της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής

2) Το Σχέδιο Νόμου

_______________________________________________________________________________________

1)                                                                                                    ΣΗΜΕΙΩΜΑ

για το σχέδιο νόμου

«Εξορθολογισμός και βελτίωση στην απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης»

Με βάση το Σύνταγμα, το δικαίωμα της δικαστικής προστασίας είναι ένα πανανθρώπινο συνταγματικό δικαίωμα και ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο πρέπει να απολαμβάνουν όλα τα άτομα, ενώ οι δικαστικές αποφάσεις πρέπει να ελέγχονται από τα ανώτατα δικαστήρια. Η πρωτοβουλία για τους δικονομικούς νόμους ανήκει στην Πολιτεία που πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν τα διδάγματα της επιστήμης και τις απόψεις της θεωρίας, των δικαστικών λειτουργών και του δικηγορικού σώματος, αλλά και τις κοινωνικές εξελίξεις.

 Το παρόν σχέδιο νόμου έχει ως αφετηρία τον απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα των διαδίκων και στον καθοριστικό ρόλο των δικαστικών λειτουργών και των δικηγόρων στην απονομή της δικαιοσύνης. Λαμβάνεται επίσης υπ’ όψιν ο σημαντικός ρόλος των δικαστικών υπαλλήλων και δικαστικών επιμελητών στη δικαστική και εξώδικη διαδικασία.

            Με τη σκέψη ότι πρέπει να διαφυλαχθεί και αποκατασταθεί η συνέχεια, η ενότητα και η συνοχή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα για ταχύτερη, ορθότερη, απλούστερη και ουσιαστικότερη απονομή της δικαιοσύνης, τίθενται οι ακόλουθοι κύριοι στόχοι:

   α)   Η ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας.

   β)   Η διεύρυνση των δυνατοτήτων για την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών.

   γ)   Η διεύρυνση των δυνατοτήτων για την ανεύρεση της ουσιαστικής αλήθειας.         

δ)   Η αναβάθμιση της διαδικασίας.

   ε)   Η ομοιόμορφη ρύθμιση ομοίων δικονομικών καταστάσεων.

   στ) Η αποφυγή δημιουργίας πρόσθετων νομικών και πρακτικών προβλημάτων, δικονομικών απαραδέκτων και ελαττωμάτων.

   ζ)   Η προσπάθεια επιτάχυνσης της δίκης, χωρίς παράλληλη θυσία της ορθής απονομής της δικαιοσύνης.

   η)   Η αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων που θα διευκολύνουν τη δυνατότητα της ενδοδιαδικαστικής ή εξώδικης ηλεκτρονικής διακίνησης των δικογράφων, εγγράφων, κ.λπ. και επικοινωνίας των παραγόντων της δίκης, ώστε να υπάρχει το απαραίτητο βασικό νομοθετικό θεμέλιο για την εισαγωγή στο πεδίο της δικαιοδοσίας των πολιτικών δικαστηρίων της ηλεκτρονικής υποβολής δικογράφων, της ηλεκτρονικής άσκησης ενδίκων βοηθημάτων και ενδίκων μέσων και της ηλεκτρονικής επίδοσης (κοινοποίησης) εγγράφων (δικογράφων). Μετά τη πλήρη τεχνολογική (ηλεκτρονική) υποδομή των δικαστηρίων και των προσώπων που εμπλέκονται στην απονομή της δικαιοσύνης (δικαστικών λειτουργών, δικηγόρων, συμβολαιογράφων, δικαστικών επιμελητών) και αφού εκδοθούν τα προβλεπόμενα προεδρικά διατάγματα απώτερο σκοπό αποτελεί η γενικευμένη καθιέρωση της «ηλεκτρονικής διαδικασίας», ή άλλως «ηλεκτρονικής δίκης», με ταυτόχρονη προστασία βέβαια και κατοχύρωση όλων των συνταγματικών εγγυήσεων απονομής δικαιοσύνης.

            Για την επιτάχυνση της διαδικασίας εισάγονται, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες νομοθετικές ρυθμίσεις:

1. Διευρύνεται η υλική αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου και του μονομελούς πρωτοδικείου με την αύξηση των χρηματικών ορίων/ ποσών. Έτσι στα ειρηνοδικεία υπάγονται διαφορές που μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα με αντικείμενο που δεν υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ (αντί για το ποσόν των 12.000 ευρώ που είναι σήμερα) καθώς και οι διαφορές από σύμβαση μίσθωσης με μηνιαίο μίσθωμα μέχρι 600 ευρώ (αντί των 450 που είναι σήμερα). Στα μονομελή πρωτοδικεία υπάγονται διαφορές με ποσά πάνω από 20.000 και μέχρι 120.000 ευρώ και με μίσθωμα πάνω από 600 ευρώ, ενώ παραμένει η εξαιρετική αρμοδιότητα του άρθρου 16 του Κώδικα. Τα πολυμελή πρωτοδικεία θα εκδικάζουν υποθέσεις με αντικείμενο από 120.000 ευρώ και πάνω. Με την εισαγόμενη ρύθμιση θα μειωθεί ο φόρτος του πολυμελούς πρωτοδικείου και θα επέλθει, κατ’ αποτέλεσμα η επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης.
2. Οι αποφάσεις των ειρηνοδικείων θα κρίνονται στο μέλλον κατ’ έφεση από το μονομελές πρωτοδικείο. Ακόμη, οι αποφάσεις των μονομελών πρωτοδικείων θα ελέγχονται από το εφετείο, που θα έχει στη σύνθεση του έναν μόνον εφέτη. Όλες οι αποφάσεις που εκδίδονται από δικαστήριο μονομελούς συνθέσεως θα κρίνονται κατ’ αναίρεση από τον Άρειο Πάγο, που θα δικάζει με τριμελή σύνθεση και όχι από πανταμελή σύνθεση όπως σήμερα. Οι ρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν στα δικαστήρια πολυμελούς συνθέσεως, που δικάζουν κατά τεκμήριο τις σημαντικότερες υποθέσεις, παραμένουν άθικτες. Επίσης, παρέμεινε ανέπαφη και η ρύθμιση που προβλέπει την παραπομπή της εκδικάσεως της υποθέσεως στην Ολομέλεια, αν η απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία μιας ψήφου (ΚΠολΔ 563 ΙΙ 3), ώστε να κρίνονται από ευρύτερο σώμα και οι αποφάσεις των μονομελών δικαστηρίων, όταν αντιμετωπίζουν αμφισβητούμενα νομικά ζητήματα.
3. Αναμορφώνεται το πλαίσιο για τη συμβιβαστική επίλυση των διαφορών. Η απόπειρα εξώδικης επίλυσης της διαφοράς του άρθρου 214 Α παύει να είναι υποχρεωτική. Με τη νέα ρύθμιση εξακολουθεί να παρέχεται δυνατότητα συμβιβασμού στους διαδίκους και τους πληρεξουσίους τους καθ’ όλη τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας, ακόμη και όταν αυτή έχει αναβιώσει λόγω της άσκησης έφεσης. Η δυνατότητα μάλιστα αυτή διευρύνεται ακόμη περισσότερο σε σχέση με όσα ίσχυαν, διότι συμβιβασμός κατά τους όρους του παρόντος άρθρου μπορεί να συνομολογηθεί και επί υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον των μονομελών πρωτοδικείων, ακόμη και όταν δικάζουν εφαρμόζοντας ειδική διαδικασία. Οι διατάξεις αποσκοπούν να καλύψουν τις περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτυγχάνεται συμβιβασμός με πρωτοβουλία των διαδίκων ή των πληρεξουσίων τους, χωρίς την κατ’ αρχάς επέμβαση δικαστηρίου, οπότε και δεν χρειάζεται να αναμένουν αυτοί την επόμενη στάση της εκκρεμούς δίκης.
4. Ο δικαστής επιφορτίζεται με το καθήκον να υποδεικνύει στους διαδίκους την συμπλήρωση των ισχυρισμών που διατυπώθηκαν ατελώς ή αορίστως. Έτσι παρέχεται η δυνατότητα θεραπείας της αοριστίας των δικογράφων που ως ζήτημα προκαλεί δυσλειτουργίες στην απονομή της δικαιοσύνης και ταλαιπωρεί υπέρμετρα τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους τους (απόρριψη αγωγών ή ισχυρισμών). Οι συμπληρώσεις και οι διευκρινήσεις επιχειρούνται πλέον παραδεκτά ακόμη και με προφορική δήλωση του διαδίκου στο ακροατήριο και καταχώριση στα πρακτικά.
5. Προηγείται η συζήτηση των υποθέσεων για τις οποίες δεν θα διεξαχθεί εμμάρτυρη απόδειξη, ώστε να επιταχύνεται η εκδίκαση των υποθέσεων του πινακίου.
6. Στις υποθέσεις της τακτικής διαδικασίας επαναφέρεται το τεκμήριο ομολογίας σε περίπτωση απουσίας του εναγομένου, ενώ απορρίπτεται η αγωγή σε περίπτωση απουσίας του ενάγοντος.
7. Καταργείται η υποχρέωση προς άσκηση (κυρίας) αγωγής μέσα σε τριάντα μέρες από την έκδοση της αποφάσεως που διατάσσει ασφαλιστικό μέτρο.

      Για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας τίθενται, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες ρυθμίσεις:

1. Όλες οι διαφορές από αδικοπραξία μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο του τόπου όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός ή επίκειται η επέλευσή του, ενώ για την προστασία του δικαιούχου της διατροφής οι αξιώσεις μπορούν να εισαχθούν στο δικαστήριο του τόπου όπου αυτός έχει την κατοικία ή τη διαμονή του.
2. Καθιερώνεται το Σάββατο ως εξαιρετέα και μη εργάσιμη ημέρα, ώστε να μη μπορεί να γίνεται επίδοση και κατά την ημέρα αυτή (άρθρα 125 παρ.1, 144).
3. Όταν ο παραλήπτης δεν βρίσκεται στην κατοικία του, το επιδιδόμενο έγγραφο παραδίδεται σε ενήλικο και ουδέποτε σε ανήλικο. Η μεταβολή αυτή αποσκοπεί στην προστασία του ανηλίκου.
4. Για την ενίσχυση της συναλλακτικής και διαδικαστικής διαφάνειας, καθώς και για την προστασία των συναλλαγών επί των ακινήτων και των δανειστών του οφειλέτη από τις περαιτέρω μεταβιβάσεις, θεσπίζεται η εγγραφή στα βιβλία διεκδικήσεων και των αγωγών διάρρηξης δικαιοπραξίας ως καταδολιευτικής.
5. Καταργείται η πολύπλοκη διαδικασία του προελέγχου των αιτήσεων αναιρέσεως από τον εισηγητή δικαστή, που επιβάρυνε αντί να αποφορτίσει τον Άρειο Πάγο.
6. Καταργείται η δυνατότητα ασκήσεως αναιρέσεως σε υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, εφόσον η αναγνώριση τέτοιου δικαιώματος στον Εισαγγελέα και όχι στους διαδίκους απαξιώνει βασικές συνιστώσες της αστικής δίκης, καταστρατηγεί τις θεμελιώδεις αρχές της διαθέσεως και της ισότητας και εξυπηρετεί σκοπιμότητες.
7. Προκειμένου να αποτρέπονται αθέμιτες συναλλαγές, ρυθμίζεται ότι, μετά τη διαδικασία των γραπτών προσφορών, οι προφορικές προσφορές υποβάλλονται αμέσως προς τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, ο οποίος μετά την ολοκλήρωσή τους προβαίνει στην κατακύρωση. Με την τροποποιούμενη ρύθμιση η τελευταία προσφορά, δυναμένη να γίνει μετά παρέλευση ημιώρου, κινδυνεύει να καταστεί αντικείμενο συναλλαγής.
8. Θεσπίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για την κατάθεση και επίδοση δικογράφων με ηλεκτρονικά μέσα. Η ρύθμιση όμως θα ενεργοποιηθεί στην πράξη και θα ισχύσει μετά από έκδοση ειδικού προεδρικού διατάγματος, που θα ορίζει και τις λεπτομέρειες.
9. Εισάγεται, τέλος, συγκεκριμένη ρύθμιση, ώστε να καταστεί αρτιότερη και αποτελεσματικότερη η δυνατότητα της κατάσχεσης άϋλων μετοχών και λοιπών χρηματοπιστωτικών μέσων που είναι διαπραγματεύσιμα σε οργανωμένες αγορές, καθώς και των μεριδίων πιστωτικών ιδρυμάτων, με συνεκτίμηση πάντοτε των υπαρχουσών διατάξεων, αλλά και της δομής της αναγκαστικής εκτέλεσης.

2) Πατήστε για το σχέδιο νόμου εδώ: ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΕΛΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

http://www.ethemis.gr/