Ο γάμος στην αρχαία Ελλάδα

Για τους Έλληνες ο γάμος διαδραμάτιζε πάντα πρωτεύοντα ρόλο αποτελώντας έναν από τους θεμελιώδεις θεσμούς της ελληνικής κοινωνίας.

 

Αν και στην πορεία του χρόνου ο όρος έχει πάρει μια ρομαντική χροιά σύμφωνα με την οποία ο γάμος τελείται μεταξύ των άλλων και για συναισθηματικούς λόγους, ωστόσο ο πρωταρχικός σκοπός του ήταν καθαρά για τεκνοποιία.

Στη Σπάρτη, όπως και σε αρκετές ελληνικές πόλεις, ο γάμος ήταν υποχρεωτικός από το νόμο. Είχε καθιερωθεί μάλιστα και γιορτή κατά την οποία οι άγαμοι χλευάζονταν από το συγκεντρωμένο πλήθος. Και στην Αθήνα όμως το θέμα του γάμου αντιμετωπιζόταν αυστηρά. Αν και δεν υπήρχε ανάλογος νόμος, οι άγαμοι στερούνταν κάθε είδους τιμής και φροντίδας από τους νεότερους ενώ τους αφαιρούνταν τα πολιτικά τους δικαιώματα προκειμένου να νυμφευτούν και να προσφέρουν απογόνους. Οι άτεκνοι μάλιστα ήταν ακόμη περισσότερο σε μειονεκτική θέση καθώς αποκλειόταν από τα αξιώματα. Ένας άτεκνος για παράδειγμα δεν μπορούσε ποτέ να εκλεγεί στρατηγός ενώ στη Σπάρτη μόνο ο έχων γεννήσει άρρεν μπορούσε να αποκαλείται "αθάνατος" αφού το αγόρι θα συνέχιζε το ένδοξο όνομα παίρνοντας τη θέση του πατέρα στο πεδίο της μάχης υπερασπιζόμενο την ασφάλεια της πατρίδας. Ιδανικότερη ηλικία για τη νύφη θεωρούνταν 12-16 ετών, για τον γαμπρό 24-30 ενώ πιστευόταν ότι ανάμεσα στους συζύγους έπρεπε να υπάρχει διαφορά 12-14 χρόνων.

Εκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι ο γάμος σαν τελετή δεν είχε θρησκευτικό χαρακτήρα και γι΄ αυτό το λόγο η ένωση του άνδρα και της γυναίκας δεν γινόταν σε ναό αλλά στην οικία της νύφης. Εκεί πήγαινε ο επίδοξος μνηστήρας και ζητούσε την κοπέλα από τον πατέρα της ο οποίος αν ήταν σύμφωνος έδινε τη συγκατάθεσή του. Η γυναίκα δεν ήταν απαραίτητο να είναι μπροστά στις διαδικασίες του αρραβώνα (της αποκαλούμενης εγγύησης) αφού η γνώμη της δεν είχε καμία απολύτως βαρύτητα καθώς όπως αναφέρει και ο Πλάτωνας το δικαίωμα αυτό ασκούσε αποκλειστικά και μόνο ο πατέρας της νύφης. Αν δεν βρισκόταν στη ζωή τότε τον διαδεχόταν κατά σειρά ο παππούς, τα αδέλφια, η μάνα και αν δεν υπήρχαν καθόλου κοντινοί συγγενείς τότε το "δικαίωμα" ασκούσε ο εκάστοτε κηδεμόνας. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι οι γυναίκες της Αθήνας ήταν πολύ περιορισμένες σε σχέση με της Σπάρτης όπου όχι μόνο έβγαιναν ελεύθερα από τα σπίτια τους αλλά γυμνάζονταν στα στάδια και τις παλαίστρες μαζί με τους άνδρες.

Ο γάμος στην Αθήνα πραγματοποιούνταν συνήθως το μήνα Γαμηλιώνα (δηλαδή από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου), μόνο όταν είχε πανσέληνο και οι τελετές χωριζόταν σε τρία κυρίως μέρη: τα Προτέλεια ή Προαύλια ή Προγάμια, τον κυρίως γάμο και τα Επαύλια

http://www.i-do.gr/articles/article.php?cat=5&id=48